اول در باره ایران افسانه ای

وجه تسمیه ایران

 تنها از سال ۱۹۳۵ میلادی است که بر طبق تقاضای دولت وقت، نام سرزمینی که ما در آن زندگی می کنیم به “ایران” تغییر اسم داده است.

در واقع واژه “ایران” به جای واژه پرس (به لهجه فرانسوی)، پرشیا (به لهجه انگلیسی) و … که همگی از “پرسیس” یونانی گرفته شده اند، آمده است.

ایران در یک کلام یعنی سرزمین آریایی‌ها.

واژه ایران به ایرانی باستان  aryanam ،به فارسی باستان ariya، به اوستایی  airya و به فارسی میانه  eranتلفظ می‌شود.

واژه ERAN ترکیبی ازER  و پسوندAN  است و به معنای “منسوب به قوم “ER” است. بنابراین اران و با تلفظی که ما امروزه می‌گوئیم، ایران، یعنی محلی منسوب به نژاد “ایر” یا محل آریائیان.

از طرفی به گفته بعضی از محققین “ایر” در لغت به معنی فروتن و آزاده است و جمع آن، ایران به معنی فروتنان و آزادگان است.

در اوستا هم ایران نام سرزمینی است که مردمی شریف، نجیب، نژاده و اصیل در آن زندگی می‌کنند. اوستا در بخش وندیداد از جایی به نام “ایرانویج” نام می‌برد که مرکز اصلی ایرانی‌ها است.

ایرانویج تغییر یافته واژه “ائیرینه وئجه” است. در سانسکریت واژه بیجه به معنی تخم است و از این رو خاورشناسان “ائیرینه وئجه” را به معنی “سرزمین تخمه و نژاد آریائی” گرفته‌اند.

در واقع نام سرزمینی است که ایرانیان نخست به آن جا رفتند و از آن جا تدریجا پیش رفتند و سراسر ایران زمین را گرفتند و بعدها همه ممالکی که در تصرف آنان بود، ایران نامیده شد.

در اوستا وقتی درباره ایرانویج سخن می رود، صحبت از جایی است بسیار سرد و شاید به خاطر همین سرماست که ایرانی ها کوچ کرده‌اند.

در وندیداد آمده: “نخستین جا و سرزمین نیکویی که من، اهورامزدا آفریدم، ایرانویج بود که از رود “ونگوهی دائیتی” آبیاری می شود.”

و در متون پهلوی آمده که “ونگوهی دائیتی” همان “وهرود” است و در جای دیگر آمده که وهرود، رود جیحون (اکسوس) است.

نام ایرانویج در اوستا و کتب پهلوی بارها ذکر شده و دانشمندان احتمال می دهند که مکان آن اطراف خوارزم و جیحون باشد.

در زمان ساسانیان سرزمین ایران به نام ایرانشهر (  eran-star) و ایرانی به نام ایرانشهری ( eransatrik ) معروف بودند.

اما آن چه که به نام فلات ایران می شناسیم، منطقه وسیع و بلندتر از مکان های پست اطراف است که در آسیای جنوب غربی شامل قفقاز، ترکستان و افغانستان و ایران کنونی بود و قبل از مهاجرت آریائیان به این سرزمین، اقوامی از نژادهای مختلف در آن می زیستند و منطقه ای که امروز ایران نام دارد جزو قسمتی از بخش غربی و تا حدی جنوبی آن و در حدود ۶۳% تمام آن است.

پهلوی، اران (افران). به کشور ایران در دوره‌ی ساسانی «اران‌شتر» می‌گفتند. در دوره‌ی هخامنشی ایی‌ریا نام قوم ایرانی بود و این کلمه را نام قوماست (افسفتف) قفقاز به گونه‌های «ایرون»، «ایرو» و «ایر» به خود اطلاق کرده‌اند. واژگان آریا، آریاییان و ایران و مانند آن که در زبان باقی مانده از این واژه گرفته شده است. فلات (نجد) پهناوری است در آسیای جنوب غربی که شامل قفقازیه و ترکستان و افغانستان و ایران کنونی می‌شود.

نمایش (۲۰تای قبلی | ۲۰تای بعدی) (۲۰ | ۵۰ | ۱۰۰ | ۲۵۰ | ۵۰۰).