تنها از سال 1935 ميلادي است که بر طبق تقاضاي دولت وقت، نام سرزميني که ما در آن زندگي مي کنيم به “ايران” تغيير اسم داده است.
در واقع واژه “ايران” به جاي واژه پرس (به لهجه فرانسوي)، پرشيا (به لهجه انگليسي) و … که همگي از “پرسيس” يوناني گرفته شده اند، آمده است.
ايران در يک کلام يعني سرزمين آريايي‌ها.
واژه ايران به ايراني باستان aryanam ،به فارسي باستان ariya، به اوستايي airya و به فارسي ميانه eranتلفظ مي‌شود.
واژه ERAN ترکيبي ازER و پسوندAN است و به معناي “منسوب به قوم “ER” است. بنابراين اران و با تلفظي که ما امروزه مي‌گوئيم، ايران، يعني محلي منسوب به نژاد “اير” يا محل آريائيان.
از طرفي به گفته بعضي از محققين “اير” در لغت به معني فروتن و آزاده است و جمع آن، ايران به معني فروتنان و آزادگان است.
در اوستا هم ايران نام سرزميني است که مردمي شريف، نجيب، نژاده و اصيل در آن زندگي مي‌کنند. اوستا در بخش ونديداد از جايي به نام “ايرانويج” نام مي‌برد که مرکز اصلي ايراني‌ها است.
ايرانويج تغيير يافته واژه “ائيرينه وئجه” است. در سانسکريت واژه بيجه به معني تخم است و از اين رو خاورشناسان “ائيرينه وئجه” را به معني “سرزمين تخمه و نژاد آريائي” گرفته‌اند.
در واقع نام سرزميني است که ايرانيان نخست به آن جا رفتند و از آن جا تدريجا پيش رفتند و سراسر ايران زمين را گرفتند و بعدها همه ممالکي که در تصرف آنان بود، ايران ناميده شد.
در اوستا وقتي درباره ايرانويج سخن مي رود، صحبت از جايي است بسيار سرد و شايد به خاطر همين سرماست که ايراني ها کوچ کرده‌اند.
در ونديداد آمده: “نخستين جا و سرزمين نيکويي که من، اهورامزدا آفريدم، ايرانويج بود که از رود “ونگوهي دائيتي” آبياري مي شود.”
و در متون پهلوي آمده که “ونگوهي دائيتي” همان “وهرود” است و در جاي ديگر آمده که وهرود، رود جيحون (اکسوس) است.
نام ايرانويج در اوستا و کتب پهلوي بارها ذکر شده و دانشمندان احتمال مي دهند که مکان آن اطراف خوارزم و جيحون باشد.
در زمان ساسانيان سرزمين ايران به نام ايرانشهر ( eran-star) و ايراني به نام ايرانشهري ( eransatrik ) معروف بودند.
اما آن چه که به نام فلات ايران مي شناسيم، منطقه وسيع و بلندتر از مکان هاي پست اطراف است که در آسياي جنوب غربي شامل قفقاز، ترکستان و افغانستان و ايران کنوني بود و قبل از مهاجرت آريائيان به اين سرزمين، اقوامي از نژادهاي مختلف در آن مي زيستند و منطقه اي که امروز ايران نام دارد جزو قسمتي از بخش غربي و تا حدي جنوبي آن و در حدود 63% تمام آن است.